لـە پـاڵ بەشدابووەکان کە داهێنانەکانی خۆیان پیشـانی خەڵـک دەدا، هایتێکـسی 2023چەندین کۆنفرانـس و سـیمیناری پێشـکەش بـە میوانـەکان کـرد بـۆ ئـەوەی زانیـاری وەرگـرن دەربـارەی نوێترین پێشـکەوتنە تەکنەلۆژییـەکان لـە عێـراق و تـەواوی جیهـان.
ئەجێندای هایتێکسی ٢٠٢٣ ببینەجگە لە نمایشکردنی داهێنانەکانی پێشانگە، کۆنفرانسی HITEX 2022 چەندین پانێڵ و سیمیناری لەگەڵ خۆی هێنا بۆ ئەوەی سەردانکەران زانیاری نوێ سەبارەت بە پێشکەوتنە تەکنەلۆژییەکان لە عێراق و باقی جیهان لەگەڵ خۆیان ببەنەوە ماڵەوە. لە ماوەی چوار ڕۆژی سەرنجڕاکێشی HITEX 2022، هەشت پانێڵی سوودبەخش پێشکەشکرا سەبارەت بە تەکنەلۆژیا و کاریگەرییەکانی لەسەر ژیانمان لەسەر شانۆی HITEX 2022.
گەشتەکە بەرەو داهاتوویەک کە تەکنەلۆژیا و دیجیتاڵکردن ڕۆڵێکی سەرەکی بگێڕن لە داڕشتنی کۆمەڵگا و بازرگانی و ژیانی ڕۆژانە. ئەو پێشکەوتن و چاڵێنج و دەرفەتانە لەخۆدەگرێت کە لەگەڵ زیادبوونی دیجیتاڵکردن و تێکەڵکردنی تەکنەلۆژیا لەگەڵ هەموو لایەنەکانی ژیاندا دێن. ئەم ڕێگایە ئامانجیەتی داهاتوویەک دروست بکات کە تەکنەلۆژیا بەکاربهێنرێت بۆ باشترکردنی ژیانی خەڵک و پەروەردەکردنی داهێنان و هاندانی پێشکەوتن.
پرۆسەی کاریگەری دانانی ڕای گشتی و دروستکردنی خواستێکی جەماوەرییە بۆ بەرهەمێک، بیرۆکەیەک، یان چەمکێکی دیاریکراو لە ڕێگەی بەکارهێنانی ستراتیژی داتا و ئامارەوە. تیشک دەخاتە سەر ئەو هێزەی کە ژمارەکان دەتوانن هەیانبێت لە داڕشتنی تێڕوانین و بڕیارەکانی خەڵک و چۆن ئەمە دەتوانێت کاریگەری لەسەر پیشەسازییەکان، بازاڕەکان و کۆمەڵگا بە گشتی هەبێت.
کاریگەری تەکنەلۆژیا لەسەر پیشەسازی بانکی و پارەدان و چۆنێتی گۆڕینی چۆنیەتی کارکردنی ئەم پیشەسازیانە. ئەمەش پێشکەوتنەکانی وەک بانکی دیجیتاڵی، پارەدانی مۆبایل و تەکنەلۆژیای Blockchain دەگرێتەوە کە پرۆسەی بانکی تەقلیدی دەگۆڕن و شێوازی بەڕێوەبردنی پارەکانیان دەگۆڕن. ئامانج لێی دروستکردنی سیستەمێکی دارایی کاراتر و پارێزراوتر و دەستڕاگەیشتنە کە پێداویستییە گۆڕاوەکانی بەکاربەران و بازرگانەکان لە سەردەمی دیجیتاڵیدا دابین بکات.
ئەو سەختییانەی ڕووبەڕووی ئەو بازرگانانە دەبنەوە کە لە هەرێمی کوردستان کاردەکەن و ئەو ستراتیژیانەی کە بەکاریان دەهێنن بۆ تێپەڕاندنی ئەو تەحەددایانە. ئەم تەحەددایانە دەتوانن لە ناسەقامگیری سیاسی و مەترسییە ئەمنییەکانەوە دەست پێبکەن تا ناسەقامگیری ئابووری و نەبوونی ژێرخانی بنەڕەتی. ئەو بزنسانەی لە هەرێمی کوردستان کاردەکەن دەبێت ڕێگایەک بدۆزنەوە بۆ زاڵبوون بەسەر ئەم تەحەددایانە بۆ ئەوەی سەرکەوتوو بن و گەشە بکەن. بابەتەکە تیشک دەخاتە سەر پێویستی کە بزنسەکان داهێنەر و گونجاندن و چالاکانە بن بۆ ئەوەی لەم ژینگە ئاڵۆزەی کارکردندا سەرکەوتوو بن.
بەکارهێنانی تەکنەلۆژیا و ئامرازە دیجیتاڵییەکان بۆ هاندانی پێشکەوتن و باشترکردنی ژیانی خەڵک. ئەمەش دەتوانێت بریتی بێت لە بەکارهێنانی چارەسەری دیجیتاڵی بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئاستەنگە کۆمەڵایەتی و ئابوورییەکان، بەکارهێنانی داتا و شیکاری بۆ ئاگادارکردنەوەی بڕیاردان، یان دابینکردنی دەستڕاگەیشتن بە پەروەردە و سەرچاوەکانی دیکە لە ڕێگەی تەکنەلۆژیاوە. ئامانج لێی بەکارهێنانی هێزی تەکنەلۆژیای دیجیتاڵییە بۆ دروستکردنی داهاتوویەکی باشتر بۆ کۆمەڵگا و تاکەکان لە ڕێگەی پەروەردەکردنی گەشەکردن و باشترکردنی خۆشگوزەرانی و پێشخستنی یەکسانی.
ئەو پشتگیرییەی کە لەلایەن ئینکوباتۆرەکانی بازرگانییەوە پێشکەش دەکرێت یارمەتی خاوەنکارە تەکنەلۆژییەکان دەدات بۆ پەرەپێدان و گەشەپێدانی کۆمپانیا دەستپێشخەرەکانیان. ئینکوباتۆرەکانی بازرگانی سەرچاوەی وەکو ڕاهێنەرایەتی، پارەدان، شوێنی کار و دەستڕاگەیشتن بە تۆڕ دابین دەکەن، کە دەتوانێت یارمەتی خاوەنکارەکان بدات بەسەر ئەو تەحەددایانەی کە ڕووبەڕوویان دەبێتەوە لە دەستپێکردن و گەشەپێدانی بزنسێکی تەکنەلۆژیدا. ئامانج لێی پێشخستنی داهێنان و کارگێڕییە لە کەرتی تەکنەلۆژیا و دابینکردنی ژینگەیەکی پاڵپشت بۆ دەستپێکردنی تەکنەلۆژیا بۆ گەشەکردن و سەرکەوتن.
پەیوەندی ئاڵۆزی نێوان یارییە ڤیدیۆییەکان و گەشەسەندنی دارایی و پەروەردەیی گەنجان. لە لایەکەوە یارییە ڤیدیۆییەکان بووەتە پیشەسازییەکی قازانج بەخش، دەرفەت بۆ یاریزانەکان دەڕەخسێنێت کە لە ڕێگەی یارییە پیشەگەرەکان و ستریمینگ و پیشەی پەیوەندیدارەوە داهات بەدەستبهێنن. بەڵام لە لایەکی ترەوە زیادەڕەوی لە یاریکردن دەتوانێت تەحەدای پەروەردەی گەنجان بکات، چونکە دەتوانێت دەستوەردان لە ئەدای خوێندندا بکات و ببێتە هۆی کێشەکانی وەک ئالوودەبوون. بابەتەکە تیشک دەخاتە سەر پێویستی هاوسەنگی لە نێوان سوود و کەموکوڕییەکانی یارییە ڤیدیۆییەکان و ڕەچاوکردنی ئەو ڕۆڵەی کە یارییە ڤیدیۆییەکان دەتوانن بیگێڕن لە گەشەپێدانی دارایی و پەروەردەیی گەنجان.
سیستەمێکی ئابووری گەشەسەندوو کە لەسەر بنەمای بەکارهێنانی تەکنەلۆژیای Blockchain دامەزراوە. Blockchain کتێبێکی دیجیتاڵی لامەرکەزییە کە تۆمارکردنی پارێزراو و شەفاف دەکات، و توانای ئەوەی هەیە شۆڕشێک لە کۆمەڵێک پیشەسازیدا دروست بکات، لە داراییەوە تا بەڕێوەبردنی زنجیرەی دابینکردن. "ئابووری Blockchain " پەرەپێدانی مۆدێلی بازرگانی نوێ، دروستکردنی سەروەت و سامانی نوێ و پەرەپێدانی ژێرخانی لامەرکەزی لەخۆدەگرێت کە مامەڵەی پارێزراو و کارا دەکات. ئامانج لێی دروستکردنی ئابوورییەکی گشتگیرتر و پارێزراوترە لە ڕێگەی بەکارهێنانی تەکنەلۆژیای Blockchain.
هەرچەندە عێراق ئەنجامی خوازراوی لە دەستەبەرکردنی خزمەتگوزاری دارایی بەدەستهێناوە، بەڵام بێمتمانەیی لەلایەن هاووڵاتیانی عێراقی لە بەکارهێنانی خزمەتگوزاری دارایی زیرەکدا هەیە و ئەوەش دەگەڕێتەوە بۆ نەبوونی ئاگایی لە بوونیان و پڕۆسەی بەکارهێنانیان. چۆن بتوانین متمانە و هۆشیاری لە بەکارهێنانی ئەم خزمەتگوزاریانە بە شێوەیەکی کاریگەرتر و کاراتر زیاد بکەین؟ چ پرۆسەیەک پێویستە؟ ئەنجامی گۆڕینی پارەی کاش لەگەڵ پارەی نەختینەیی چییە؟ ئایا بۆ هاوڵاتیانی عێراق کارا دەبێت؟
بەهۆی کێشەکانی گۆڕانی کەشوهەوا، زاراوەیەکی نوێ هەیە بە ناوی "گۆڕانی کەشوهەوا" عێراق پێشتر شاهیدی گۆڕانەکانی کەشوهەوا بووە، خەڵک لە باشوورەوە بەرەو ناوەڕاست و باکووری عێراق دەجووڵێن بەهۆی نەبوونی ژێرخانی ئاوەوە. جگە لەوەش نەبوونی سیاسەتی پێویست کەرتی تایبەت ناچار بە پاراستنی ژینگە دەکات. لە ئێستادا زۆرێک لە وڵاتان بیر لە سەرچاوەی وزەی بەردەوام دەکەنەوە. لە چەند ساڵی ڕابردوودا کۆمپانیاکانی وزەی خاوێن لە بازاڕی عێراقدا بە بەراورد لەگەڵ ساڵانی پێشوو فراوانتر بوون، هەرچەندە تا ئێستا لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی نەبووە.
زیرەکیی دەستکرد هاتووە بۆ ئەوەی لەگەڵمان بمێنێتەوە و خەریکە دەبێتە هەڕەشە بۆ ئەوەی ئەرک و کارەکانی ڕۆژانە نەمێنن. بەڵام لەهەمان کاتدا دەرفەتێکیشە بۆ هەندێک لە بزنسە بچووکەکان و کرەیتەرەکان کە زیرەکیی دەستکرد (AI) لە بزنسەکانیاندا تێکەڵ دەکەن. وە ئەم گۆڕانکارییە دراماتیکییە لە چۆنیەتی ئەنجامدانی کارەکەدا کاریگەری لەسەر تەواوی سووڕی ئابووری و هەلی کار دەبێت؛ هەلی کاری نوێ دروست دەکرێت لە کاتێکدا زیرەکیی دەستکرد (AI) دەست بەسەر ئەوانی تردا دەگرێت. کەواتە چۆن دەتوانین کار لەسەر دوورکەوتنەوە لە دروستکردنی قەیرانێک بۆ کارخوازان و خاوەن کارەکان بکەین لە ڕێگەی ئەم گواستنەوەیە، و چۆن دەتوانین زیرەکیی دەستکرد (AI) بە باشترین شێوە بەکاربهێنین بۆ بەرژەوەندی خۆمان؟
دەست بکە بە گەڕانێکی سەرنجڕاکێش بۆ ئەو گەشتە گۆڕانکارییەی کە لەلایەن خاوەنکارە تەکنەلۆژییەکانەوە لە عێراق ئەنجامدراوە، لە سەرەتای بیرۆکەیەکی پێشکەوتووەوە تا دەستەبەرکردنی وەبەرهێنانی گرنگ. ئەم پانێڵە پسپۆڕانی پیشەسازی کۆدەکاتەوە کە هێزی تەکنەلۆژیایان بەکارهێناوە بۆ گۆڕینی خەونە کارگێڕییەکانیان بۆ واقیع. بزانە چۆن داهێنان، لەگەڵ ڕۆحێکی ئیرادەدار، دەتوانێت دەرفەتی بێ وێنە لە دیمەنی تەکنەلۆژیای گەشەسەندووی عێراقدا بکاتەوە.
لە جیهانێکدا کە تادێت بەیەکەوە گرێدراوە، ئاسایشی ئەلیکترۆنی وەک پایەی بنەڕەتی متمانە و خۆڕاگری دیجیتاڵی وەستاوە. ئەم پانێڵە شارەزایانی پیشەسازی و سەرکردەکانی بیرکردنەوە کۆدەکاتەوە بۆ ئەوەی ڕۆشنایی بخەنە سەر گرنگییەکی گرنگی پاراستنی داتا و پاراستنی نهێنی و بەهێزکردنی ژێرخانی دیجیتاڵی. بەدواداچوون بۆ دیمەنی پەرەسەندنی هەڕەشە ئەلیکترۆنییەکان بکە و ستراتیژی و باشترین پراکتیزە داهێنەرەکان بۆ پاراستنی ڕێکخراوەکان و تاکەکان لە هێرشە زیانبەخشەکان بدۆزەرەوە. لەگەڵمان بن لەکاتێکدا ئێمە قووڵ دەبینەوە لە ڕۆڵی گرنگی ئاسایشی ئەلیکترۆنی لە پەروەردەکردنی متمانە، بەهێزکردنی داهێنان، و بنیاتنانی داهاتوویەکی دیجیتاڵی خۆڕاگر.
لە سەردەمی ئەمڕۆدا داهێنان هەرگیز ناوەستێت؛ لەگەڵ ئینتەرنێتی پێشکەوتووی شتەکان و سەردەمی باڵادەستی داتا، داتاکانمان بەردەوام هاوبەش دەکرێن و پاشەکەوت دەکرێن، و بۆ تەمەنێک هەڵدەگیرێن، لەنێویاندا زانیارییە کەسی و پیشەییەکانمان. ئەو کۆمپانیایانە کە نەرمەکاڵای داهێنەرانە بەرهەم دەهێنن، مەیلیان هەیە بیرۆکە یان نەرمەکاڵاکانیان بدزرێت و لەلایەن کەسانی سێیەمەوە بەکاربهێنرێت بەبێ ئەوەی مافی کۆپیکردنیان بپارێزرێت. هەمان شت بۆ دروستکەرانی ناوەڕۆک و کۆمپانیاکانی تری پەیوەست بە تەکنەلۆژیاش دەگوزەرێت. بە شێوەیەکی کەسی، هەندێک جار هاوبەشکردنی ئەم داتایانە و پێشێلکردنی نهێنی، چەندین کێشە بۆ ئەو کەس و کۆمپانیایانە دروست دەکات کە پەیوەندییان پێوە هەیە.